جنسیت و صمیمیت چیست؟
جنسیت درباره ی این است که شما چه کسی هستید، خود را چگونه می بینید، خود را از نظر جنسی چگونه بیان می کنید و احساسات جنسی شما نسبت به دیگران چگونه است. این مسئله می تواند از طرق مختلفی نشان داده شود، مانند لباس هایی که می پوشید، طرز حرکتتان، نوع رابطه ی جنسی و افرادی که با آنها رابطه ی جنسی دارید. جنسیت با گرایش جنسی متفاوت است.
نقش جنسیت در زندگی شما تحت تأثیر سن، محیط، سلامتی، روابط، فرهنگ و باورها، فرصت ها و علایق و احساس شما نسبت به خودتان (عزت نفس) است.
رابطه ی جنسی اغلب معادل مقاربت با دخول در نظر گرفته می شود، اما می تواند شامل لمس، بوسیدن، تحریک کردن خود و رابطه ی دهانی نیز باشد. رابطه ی جنسی راهی برای تجربه ی صمیمیت است، اما صمیمیت لزوماً در گرو رابطه جنسی نیست. صمیمی بودن به معنای نزدیک بودن جسمی و عاطفی به شخص دیگر است. صمیمیت یعنی:
دوست داشتن و دوست داشته شدن
نشان دادن مراقبت و نگرانی متقابل
نشان دادن اینکه برای شخص دیگری ارزش قائل هستید و در مقابل احساس ارزشمندی می کنید.
صمیمیت نیز به طرق مختلف بیان می شود: با صحبت کردن و گوش دادن؛ با یکدیگر بودن در مکانی خاص یا داشتن یک تجربه ی پر معنا؛ و از طریق ابراز محبت. اکثر مردم نیاز به ارتباط فیزیکی با دیگران دارند. حتی برای افرادی که از نظر جنسی فعال نیستند، لمس همچنان مهم است.
پاسخ جنسی
علاقه به داشتن رابطه ی جنسی – که به عنوان میل جنسی نیز شناخته می شود – تحت تأثیر سلامت جسمی و عاطفی، رضایت از رابطه، تصویر بدن و سطح هورمون های جنسی، و همچنین نیاز به ابراز عشق، لذت بخشیدن و لذت بردن و ایجاد ارتباط قرار می گیرد.
جنسیت در مغز شکل می گیرد. مغز باعث می شود که شما در خاطرات، احساسات و تخیلات خود به رابطه ی جنسی علاقمند شوید. این افکار توسط آنچه می بینید، بو می کنید، لمس می کنید، مزه می کنید، می شنوید و به خاطر می آورید ایجاد می شوند. ذهن همچنین تصویر بدن شما را ایجاد می کند – چه احساسی در مورد بدن خود دارید و فکر می کنید چگونه به نظر می رسید.
مراحل چرخه ی پاسخ جنسی
درک آنچه که در طول فعالیت جنسی در بدن اتفاق می افتد می تواند مفید باشد. چرخه ی واکنش جنسی را می توان به روش های مختلف توصیف کرد. یک مدل رایج شامل چندین مرحله است: میل، برانگیختگی (هیجان)، ثبات، ارگاسم و فرونشینی. هم زنان و هم مردان این مراحل را تجربه می کنند، اگرچه مدت زمان مراحل در آن ها ممکن است متفاوت باشد، و همچنین ممکن است تمام مراحل تجربه نشوند – ممکن است شما به خاطر تمایل شریک جنسی خود برانگیخته شده و به ارگاسم برسید اما قبل از آن میل جنسی را احساس نکرده باشید.
مناطق تحریک جنسی
مناطقی از بدن که هنگام لمس یا تحریک باعث احساس هیجان یا برانگیختگی می شوند به عنوان مناطق تحریک جنسی شناخته می شوند. مناطق اصلی تحریک جنسی در اکثر افراد در ناحیه تناسلی واقع شده است: کلیتوریس، آلت تناسلی مردانه، کیسه بیضه و مقعد. سایر مناطق تحریک جنسی عبارت اند از پستان ها، نوک پستان ها، سینه، دهان، گوش ها، گردن و قسمت داخلی ران ها.
نقش هورمون ها
هورمون ها موادی هستند که بر کارکرد بدن شما تأثیر می گذارند. آن ها به عنوان پیام رسان هایی عمل می کنند که اطلاعات و دستورالعمل ها را از گروهی از سلول ها به گروهی دیگر منتقل می کنند. هورمون ها بسیاری از عملکردهای بدن را از جمله نحوه ی رشد، تکامل و تولید مثل کنترل می کنند.
هورمون های جنسی مردانه (آندروژن ها) – اصلی ترین هورمون جنسی مردانه تستوسترون است که بیشتر در بیضه ها و همچنین در غدد فوق کلیوی تولید می شود. تستوسترون باعث تکامل اندام های تناسلی و سایر ویژگی های جنسی مانند صدای بم و رویش موهای بدن و صورت می شود. آن دسته از درمان های سرطان که سطح هورمون تستوسترون را کاهش می دهند، مانند داروهای مسدود کننده تستوسترون برای سرطان پروستات، می توانند بر توانایی ایجاد یا حفظ نعوظ تأثیر منفی بگذارند و میل جنسی را کاهش دهند.
هورمون های جنسی زنانه – اصلی ترین هورمون های جنسی زنانه استروژن و پروژسترون هستند. استروژن واژن را مرطوب و نرم نگه می دارد، در حالی که پروژسترون مسئول تولید مثل است. هر دو هورمون تا قبل از یائسگی، که در آن تخمدان ها تخمک گذاری را متوقف کرده و عادات ماهانه قطع می شود، بیشتر در تخمدان ها تولید می شوند. مقادیر کمی استروژن و پروژسترون قبل و بعد از یائسگی در غدد فوق کلیوی ساخته می شود. برخی از درمان های سرطان می توانند در کوتاه مدت و بلند مدت بر سطح هورمون های زنانه تأثیر بگذارند و باعث یائسگی زودرس یا بروز علائم شبه یائسگی شوند. در زنان، تخمدان ها و غدد فوق کلیوی مقادیر کمی از هورمون های جنسی مردانه (آندروژن ها) را تولید می کنند. سطح آندروژن می تواند با سلامت جنسی عمومی زنان ارتباط داشته باشد. سطح این هورمون ها در حین و بعد از شیمی درمانی کاهش می یابد و در صورت برداشتن تخمدان ها می تواند بطور ناگهانی افت کند.
آناتومی جنسی و تولید مثل زنان (همراه با تصویر(
اندام های جنسی و تولید مثل یک زن در داخل و خارج بدن قرار دارند. اندام های جنسی خارجی (دستگاه تناسلی)، که به نام فرج شناخته می شود، عبارت اند از عانه، کلیتوریس، لب های بزرگ، لب های کوچک و غدد بارتولین. اندام های تولید مثل عبارت اند از لوله های فالوپ، تخمدان ها، رحم، دهانه رحم و واژن. ممکن است شما برخی از این اندام ها را داشته باشید یا نداشته باشید.
عانه: ناحیه ای از بافت چربی که با موهای زهار پوشیده شده است
کلیتوریس: از بافت بسیار حساس تشکیل شده و به یک زن کمک می کند تا به اوج لذت جنسی برسد
پیشابراه*: ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می کند (* بخشی از اندام های جنسی خارجی یا دستگاه تناسلی نیست(
مدخل واژن
لب های بزرگ: لب های خارجی فرج
پرینه*: ناحیه ای از پوست بین فرج و مقعد (* بخشی از اندام های جنسی خارجی یا دستگاه تناسلی نیست(
لب های کوچک: لب های داخلی فرج
مقعد: خروجی انتهای روده که مواد زائد جامد از طریق آن از بدن خارج می شوند (* بخشی از اندام های جنسی خارجی یا دستگاه تناسلی نیست(
غدد بارتولین: برای روان سازی واژن مخاط تولید می کنند
مغز: ارگان جنسی اصلی
لوله های فالوپ: اسپرم را به تخمک ها و تخمک ها را از تخمدان ها به رحم منتقل می کنند
رحم: یک اندام عضلانی توخالی است که در آن تخمک بارور شده (تخم) تغذیه می شود تا بچه شکل گیرد
سرویکس: گردن رحم
تخمدان ها: حاوی تخمک هستند و هورمون های جنسی زنانه و همچنین مقادیر کمی هورمون های جنسی مردانه (آندروژن ها) را تولید می کنند
واژن (کانال زایمان): غلاف یا کانال عضلانی که از دهانه ی رحم شروع شده و تا فرج ادامه می یابد
آناتومی جنسی مردان (همراه با تصویر(
اندام های جنسی مردان هم در داخل و هم در خارج از بدن واقع است. ممکن است شما برخی از این اندام ها را داشته باشید یا نداشته باشید.
پروستات: یک غده ی کوچک تقریباً به اندازه یک گردو است و پیشابراه را احاطه کرده است. پروستات مایعاتی را تولید می کند که بخشی از منی را تشکیل می دهند.
مثانه*: ادرار را ذخیره می کند (*بخشی از اندام های جنسی خارجی یا دستگاه تناسلی نیست(
آلت تناسلی مردانه: در هنگام برانگیختگی جنسی پر از خون شده که باعث نعوظ می شود
واز دفران ها: لوله های بلندی اند که به بیضه ها و آلت تناسلی مردانه می پیوندد
بیضه ها: اسپرم را ساخته و ذخیره می کنند و هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون را تولید می کنند
اپیدیدیم ها: لوله های پیچ خورده ای روی سطح خارجی بیضه ها هستند. اسپرم نابالغ در اپیدیدیم حرکت می کند و در طی آن بالغ می شود
کیسه ی بیضه: کیسه ای شل از جنس پوست که حاوی بیضه ها است
پیشابراه*: ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می کند (*بخشی از اندام های جنسی خارجی یا دستگاه تناسلی نیست(
مغز: ارگان جنسی اصلی
وزیکول سمینال: غددی هستند که مایعاتی را تولید می کنند که بخشی از مایع منی را تشکیل می دهند
راست روده: آخرین قسمت روده
مقعد: خروجی انتهای روده که مواد زائد جامد از طریق آن از بدن خارج می شود
عوارض جانبی درمان و جنسیت
هنگامی که برای اولین بار با تشخیص سرطان روبرو می شوید، طبیعی است که تمرکز خود را روی بهبود قرار دهید. با پیشرفت درمان، ممکن است متوجه تأثیر آن روی عزت نفس، تصویر بدن، روابط و زندگی جنسی خود شوید. معمولاً سازگاری با این تغییرات زمان بر است.
احساسات و جنسیت
طبیعی است که طیف وسیعی از احساسات را حین و بعد از درمان سرطان تجربه کنید. برخی از احساساتی که ممکن است احساس کنید عبارت اند از:
خشم – ممکن است شما از ابتلا به سرطان و تأثیراتش بر امور زندگیتان، از جمله مسائل جنسی یا توانایی تولید مثل (باروری)، عصبانی شوید.
اضطراب – فکر صمیمی شدن یا داشتن رابطه جنسی مجدد پس از درمان ممکن است باعث ایجاد اضطراب در شما شود. ممکن است مطمئن نباشید که عملکردتان چگونه خواهد بود، از لمس شدن یا از این که دخول دردناک باشد، ترس داشته باشید. اگر مجرد هستید، ممکن است در مورد شروع یک رابطه جدید احساس نگرانی کنید. اضطراب ممکن است بر عزت نفس شما و علاقه ی شما به رابطه ی جنسی تأثیر بگذارد.
ترس – ممکن است نگران باشید که دیگران به خاطر تغییر بدنتان از شما دوری یا شما را رد کنند. یا ممکن است بترسید که شریک جنسی خود را راضی نمی کنید، یا اینکه شریک جنسی شما دیگر شما را از نظر جنسی جذاب نمی داند. ممکن است شما دیگر نتوانید خود را در موقعیت جنسی تصور کنید.
احساس گناه – بسیاری از مردم فکر می کنند که تنها باید برای درمان شدن سرطان خود سپاسگزار باشند و از فکر کردن در مورد نیازهای جنسی خود احساس گناه می کنند.
خجالت زدگی – اگر ظاهر بدن شما پس از درمان سرطان تغییر کرده است، ممکن است شما از اینکه برهنه دیده شوید احساس خجالت کنید. غالباً مردم متوجه می شوند که شریک جنسی آن ها (یا شریک احتمالی) به اندازه آن ها نگران این تغییرات نیستند.
شرمندگی – ممکن است از تغییرات ظاهر، جنسیت یا عملکرد بدن خود احساس شرمندگی کنید.
افسردگی – احساس ناراحتی پس از تشخیص سرطان رایج است. اگر احساس غم، تحریک پذیری یا اضطراب، اختلال خواب، کاهش علاقه به فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می بردید، کاهش اشتها و کاهش علاقه به رابطه ی جنسی (میل جنسی پایین) دارید، ممکن است دچار افسردگی شده باشید.
سوگ – ممکن است برای از دست دادن بدن قبلی و عملکرد آن و زندگی جنسی خود در صورت تغییرات جدی سوگواری کنید.
این احساسات می توانند بر عزت نفس، جنسیت و نگرش شما به صمیمیت تأثیر بگذارند. این می تواند به شما کمک کند تا در باره ی احساستان با شخصی که به او اعتماد دارید، مانند شریک جنسی خود یا یک متخصص بهداشت، یا با شخص دیگری که سرطان داشته صحبت کنید.
چگونه درمان سرطان بر جنسیت تأثیر می گذارد؟
متداول ترین درمان های سرطان عبارت اند از جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و هورمون درمانی. درمان های دیگر شامل ایمونوتراپی و تارگت تراپی هستند. این درمان ها نیز مانند خود سرطان می توانند تأثیرات موقت یا دائم بر جنسیت شما داشته باشند. برخی از مشکلات جنسی شایع هستند، اما ممکن است برای همه مسئله ساز نباشند. برای راه های مدیریت مشکلات، به صفحات ۳۸ تا ۶۶ مراجعه کنید.
عمومی:
خستگی و بی حالی
افسردگی و اضطراب
اختلال در لذت بردن از رابطه ی جنسی
از دست دادن میل/علاقه به رابطه ی جنسی
مقاربت دردناک
تغییر تصویر بدن، به عنوان مثال به دلیل ایجاد اسکار، برداشتن قسمتی از بدن، ریزش موها، بثورات پوستی، کاهش وزن، تغییرات یک قسمت بدن مانند ناحیه ی تحریک جنسی یا اندام تناسلی
بی اختیاری ادرار
درد لگن
مشکلات باروری (موقت یا دائم(
تحت فشار قرار گرفتن روابط یا تغییر در روابط شما
زنان:
خشکی واژن
کاهش طول واژن
فقدان حس
درد لگن
اختلال در رسیدن به ارگاسم
علائم یائسگی
مردان:
مشکلات نعوظ
دشواری انزال
عمل جراحی
هدف از عمل جراحی حذف سرطان از بدن است. انواع مختلف جراحی برای درمان سرطان در نواحی مختلف بدن استفاده می شود، از جمله:
Abdominoperineal resection – با این کار مقعد، رکتوم و قسمتی از روده بزرگ برداشته می شود. ممکن است برای سرطان مقعد یا روده استفاده شود. مقعد برای بسیاری از افراد یک منطقه مهم تحریک جنسی است. برای مردانی که با مردان رابطه ی جنسی برقرار می کنند، برخی از اعمال جنسی دیگر ممکن نیست، اما می توانید روشهای دیگری برای ابراز صمیمیت پیدا کنید (به صفحه 58-59 مراجعه کنید(
جراحی حفظ پستان یا ماستکتومی- با این کار قسمتی از سینه (جراحی حفظ پستان یا لامپکتومی) یا کل پستان (ماستکتومی) برداشته می شود. احساس پستان و نوک پستان معمولاً پس از عمل جراحی حفظ سینه بدون تغییر می ماند، اما پس از ماستکتومی می تواند تغییر کند. اگر قبلاً از لمس یا بوسیده شدن پستان و نوک پستان لذت می بردید، این می تواند بر تحریک جنسی شما تأثیر بگذارد. از دست دادن پستان ممکن است باعث شود شما احساس خجالت داشته باشید و گویی بخشی از هویت خود را از دست داده اید. بازسازی سینه ممکن است به بهبود عزت به نفس کمک کند. اگر غدد لنفاوی در حین جراحی برداشته شوند، ممکن است باعث تورم بازو (لنف ادم) شود. این تورم ممکن است به شما احساس خجالت بدهد.
کولکتومی – با این کار قسمتی از روده بزرگ برداشته می شود. گاهی اوقات یک انتهای روده از طریق دهانه ای که در شکم ایجاد شده و بر روی پوست آورده می شود و دوخته می شود. دهانه – به نام استوما – اجازه می دهد تا مدفوع در یک کیسه جمع آوری شود. بعد از عمل کولکتومی ممکن است مشکلات نعوظ در برخی از مردان ایجاد شود.
کرانیوتومی – تومورهای مغز و نخاع ممکن است با انواع مختلف جراحی درمان شوند. بسته به قسمتی از مغز که برداشته شده، جراحی ممکن است باعث تغییر در رفتار و شخصیت، مشکلات نعوظ یا علاقه به رابطه ی جنسی شود. مشکل در صحبت کردن یا بلع نیز ممکن است رخ دهد.
سیستکتومی – در این عمل بخشی یا تمام مثانه و غدد لنفاوی مجاور را برداشته می شود. سیستکتومی رادیکال ممکن است شامل برداشتن اندام های جنسی نیز باشد. در زنان، این شامل رحم، تخمدان ها، لوله های فالوپ و بخشی از واژن می شود. برای زنانی که هنوز یائسه نشده اند، برداشتن تخمدان ها باعث توقف قاعدگی می شود و در این صورت شما نمی توانید به طور طبیعی بچه دار شوید. در مردان، این شامل پروستات، سمینا وزیکول ها و بخشی از مجرای ادراری است. اعصاب مورد نیاز برای نعوظ احتمالاً تحت تأثیر قرار می گیرند.
در صورت انجام سیستکتومی رادیکال، به روش دیگری برای جمع آوری و ذخیره ادرار (که انحراف ادرار نامیده می شود) نیاز خواهید داشت. اغلب ادرار به کیسه ای متصل به خارج شکم تخلیه می شود که ممکن است بر تصویر بدن شما تأثیر بگذارد.
صورت – جراحی روی صورت و دهان شما می تواند احساس شما را نسبت به خود تغییر دهد. جراحی ممکن است بر توانایی شما در بوسیدن یا انجام رابطه دهانی تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است مشکلاتی در کنترل بزاق ایجاد کند. اگر دهان شما خشک است، بوسیدن و رابطه ی دهانی ممکن است ناراحت کننده باشد.
هیسترکتومی – با این کار رحم و گاهی دهانه ی رحم ، لوله های فالوپ و تخمدان ها برداشته می شود. ممکن است برای درمان سرطان های زنان مانند سرطان دهانه ی رحم، تخمدان، رحم و آندومتر (پوشش داخلی رحم) و گاهی واژن استفاده شود. اگر رحم شما برداشته شود، نمی توانید باردار شوید و قاعدگی شما متوقف می شود.
هیسترکتومی ممکن است قسمت بالای واژن را کوتاه کند، اما این توانایی شما را برای رابطه ی جنسی تغییر نمی دهد. کلیتوریس و لایه داخلی واژن حساس باقی می مانند، بنابراین شما هنوز هم می توانید لذت جنسی را احساس کرده و به ارگاسم برسید. اگر رحم برداشته شود، دیگر انقباضات در رحم در هنگام ارگاسم اتفاق نمی افتد، و این می تواند بر لذت جنسی در برخی افراد تأثیر بگذارد.
حنجره – این جراحی قسمتی یا تمام جعبه صوتی (حنجره) را برمی دارد. گفتار شما تحت تأثیر قرار می گیرد و این ممکن است بر عزت نفس شما و توانایی بیان خود در طول رابطه جنسی تأثیر بگذارد.
اووفورکتومی – اگر هر دو تخمدان برداشته شود (اوفورکتومی دو طرفه) و شما هنوز یائسه نشده اید، دیگر عادات ماهانه ی خود را نخواهید داشت و نمی توانید باردار شوید. تغییرات هورمونی پس از اووفورکتومی می تواند باعث خشکی واژن شود. اگر تنها یک تخمدان برداشته شده باشد، تخمدان دیگر می تواند به تولید تخمک ادامه دهد و هورمون تولید کند. شما هنوز قاعدگی خواهید داشت و اگر رحم برداشته نشود ممکن است باردار شوید.
ارکیدکتومی یا ارکیکتومی – اگر فقط یک بیضه برداشته شود، تأثیر دائمی بر توانایی جنسی یا باروری شما ایجاد نمی شود. اگر مشکلات دیگر مربوط به باروری وجود نداشته باشند، بیضه ی باقیمانده ی شما تستوسترون و اسپرم کافی را برای شما ایجاد می کنند تا بتوانید صاحب فرزند شوید. ظاهر اسکروتوم را می توان با یک بیضه مصنوعی بهبود بخشید و حفظ کرد. برداشتن هر دو بیضه (ارکیدکتومی دو طرفه)، که به ندرت مورد نیاز است، باعث ناباروری دائمی می شود زیرا دیگر اسپرم تولید نمی کنید. با این حال، ممکن است بتوانید اسپرم را قبل از جراحی ذخیره کنید تا بعداً از آن استفاده کنید. بدن شما همچنین تستوسترون کمتری تولید می کند، که ممکن است بر میل جنسی شما تأثیر بگذارد، اما با درمان جایگزینی تستوسترون می توان این امر را بهبود بخشید.
پنکتومی – بخشی یا تمام آلت تناسلی مردانه برای درمان سرطان آلت تناسلی مردانه برداشته می شود. قسمتی از آلت تناسلی مردانه که باقی می ماند ممکن است با برانگیختگی دچار نعوظ شود و برای دخول اندازه مناسب داشته باشد. گاهی اوقات امکان بازسازی آلت تناسلی مردانه پس از عمل وجود دارد، اما این هنوز اقدامی تجربی تلقی می شود و نیاز به یک عمل جراحی سنگین دیگر دارد.
پروستاتکتومی – این جراحی پروستات را برمی دارد. عوارض جانبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
مشکلات نعوظ
عدم انزال در زمان ارگاسم (ارگاسم خشک(
بازگشت مایع منی به داخل مثانه به جای خروج از مجرا (انزال برگشتی(
نشت ادرار در هنگام رابطه ی جنسی
از دست دادن لذت جنسی
درد در هنگام ارگاسم
کوتاه شدن آلت تناسلی
واژن – بخش کوچکی از واژن برای درمان سرطان واژن برداشته می شود. باید مقدار مناسبی از بافت واژن باقی بماند تا بتوانید رابطه ی جنسی داشته باشید. برخی از افراد نیاز به یک جراحی بزرگتر دارند که در آن کل واژن را برداشته می شود (واژینکتومی). بازسازی واژن ممکن است یک گزینه باشد، اما بعد از عمل بافت اسکار می تواند شکل گرفته و رابطه ی جنسی را دردناک و دشوار کند.
فرج (وولوکتومی – (برداشتن قسمتی یا تمام فرج، ظاهر و احساس ناحیه تناسلی شما را تغییر می دهد و می تواند بر تصویر بدن، عزت نفس و لذت بردن از رابطه ی جنسی تأثیر بگذارد. اگر کلیتوریس برداشته شده باشد، ممکن است ارگاسم از طریق تحریک سایر نواحی حساس بدن مانند پستان یا قسمت داخلی ران امکان پذیر باشد. با این حال، زمان لازم است تا شما و شریک جنسیتان خود را با این تغییرات سازگار کنید.
پرتو درمانی
پرتو درمانی از دوز کنترل شده اشعه برای از بین بردن سلول های سرطانی یا آسیب رساندن به آنها استفاده می کند، بنابراین آن ها نمی توانند رشد کنند، تکثیر یا گسترش یابند. اشعه می تواند به صورت خارجی یا داخلی تابانده شود.
عوارض جانبی اغلب مربوط به عضو تحت درمان است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
خستگی – بدن شما از انرژی زیادی برای مقابله با اشعه استفاده می کند. بسیاری از افراد در طول درمان و بعد از آن احساس خستگی زیادی می کنند
پوست – ممکن است در لمس بسیار حساس یا دردناک باشد
کاهش اشتها – ممکن است اشتهای خود را از دست داده و دچار کاهش وزن شوید
ریزش مو – ممکن است در طول درمان مقداری یا تمام موها (در پوست سر، صورت یا بدن) از بین برود. معمولاً بعد از اتمام پرتودرمانی مو دوباره رشد می کند و به حالت عادی برمی گردد.
پرتودرمانی در ناحیه ی لگن – ممکن است برای سرطان مثانه، روده، دهانه ی رحم، تخمدان، رحم، فرج، پروستات یا راست روده استفاده شود. متخصص انکولوژی و پرتودرمانی سعی خواهد کرد از اشعه دادن به تخمدان ها خودداری کند، به خصوص اگر هنوز یائسه نشده اید. اگر تابش بر تخمدان ها تأثیر بگذارد، تولید هورمون های زنانه توسط تخمدان ها متوقف می شود. این مسئله می تواند علائم یائسگی ایجاد کند و قاعدگی شما نامنظم یا متوقف شود. عادات ماهانه ی شما ممکن است پس از پایان درمان به حالت قبل برگردند، اما گاهی اوقات ناباروری دائمی خواهد بود.
پرتودرمانی لگن می تواند باعث التهاب کوتاه مدت واژن شود. بافت اسکار ناشی از درمان می تواند واژن را کوتاه تر و باریک کند (تنگی واژن). در این حالت مقاربت جنسی ممکن است دردناک شود، اما استفاده از اتساع کننده یا ویبراتور واژن پس از پایان درمان می تواند کمک کننده باشد. استفاده از روان کننده ها و مرطوب کننده های حاوی آب نیز مفید است. در برخی موارد کرم های حاوی استروژن تجویز می شوند.
پرتودرمانی همچنین ممکن است باعث مشکلات روده مانند اسهال شود. این مشکل معمولاً موقتی است، اما گاهی می تواند دائمی شود.
پرتودرمانی پستان – این می تواند باعث قرمز شدن و خشک شدن پوست شود و ظاهری آفتاب سوخته ایجاد کند که معمولاً طی ۴ تا ۶ هفته پس از درمان به حالت عادی برمی گردد. پرتودرمانی زیر بغل ممکن است احتمال ابتلا به لنف ادم در بازو را افزایش دهد.
در برخی از افراد مایع در پستان ایجاد می شود که می تواند تا ۱۲ ماه یا در برخی موارد تا ۵ سال طول بکشد. تغییرات اغلب در زیر لباس قابل توجه نیست. اگر از ظاهر پستان خود ناراضی هستید، در مورد راهکار های موجود با پزشک خود مشورت کنید. (به عنوان مثال ممکن است بتوانید عمل جراحی برای کاهش اندازه ی پستان دیگر خود انجام دهید(.
پرتودرمانی بیضه ها – این می تواند به عروق خونی و اعصابی که به نعوظ کمک می کنند آسیب برساند و باعث اختلال نعوظ موقت یا دائمی شود. همچنین ممکن است مجاری ادراری ملتهب شوند، بنابراین انزال ممکن است برای چند هفته دردناک باشد.
کاهش تولید اسپرم پس از پرتودرمانی شایع است و ممکن است موقتی یا دائمی باشد. اگر فکر می کنید که ممکن است در آینده بخواهید صاحب فرزند شوید، قبل از شروع درمان درباره ی امکان ذخیره اسپرم بپرسید.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از دارو برای از بین بردن یا کند کردن رشد سلول های سرطانی استفاده می شود. این داروها سیتوتوکسیک نامیده می شوند و به ویژه بر سلول های با رشد سریع مانند سلول های سرطانی تأثیر می گذارند. سلولهای دیگر که به سرعت رشد می کنند، مانند سلول های دخیل در رشد مو نیز می توانند آسیب ببینند.
عوارض جانبی شیمی درمانی بسته به فرد و نوع و دوز داروهای داده شده متفاوت است. بیشتر عوارض جانبی کوتاه مدت هستند و با متوقف شدن درمان به تدریج بهبود می یابند، اما گاهی شیمی درمانی عوارض جانبی طولانی مدت ایجاد می کند. عوارض جانبی شایع عبارت اند از: خستگی، تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، ریزش مو و زخم دهان. همه ی این عوارض ممکن است بر عزت نفس شما تأثیر بگذارد و میل جنسی شما را کاهش دهد.
شیمی درمانی همچنین می تواند بر هورمون های مرتبط با میل جنسی تأثیر بگذارد. اگر شریک جنسی دارید، به او اطلاع دهید که چرا میل جنسی شما تغییر کرده است. میل جنسی معمولاً پس از پایان درمان برمی گردد.
شیمی درمانی می تواند سطح هورمون های تولید شده توسط تخمدان را کاهش دهد. در برخی از زنان، این باعث می شود که قاعدگی نامنظم شود، اما اغلب پس از اتمام درمان به حالت عادی برمی گردد. برای سایر زنان، شیمی درمانی ممکن است باعث یائسگی شود. بعد از یائسگی، یک زن نمی تواند با تخمک خود بچه دار شود. اگر این مورد برای شما نگران کننده است، قبل از درمان با پزشک خود صحبت کنید.
شیمی درمانی در سرطان تخمدان یا روده بزرگ می تواند به صورت دارو های مایع به طور مستقیم در حفره ی شکم تجویز شود. این می تواند شکم را کمی متورم کند، که ممکن است بر تصویر بدن شما تأثیر بگذارد، اما این مایع پس از مدت کوتاهی تخلیه می شود.
یکی دیگر از عوارض جانبی رایج شیمی درمانی در زنان (به ویژه اگر از آنتی بیوتیک ها برای جلوگیری از عفونت یا از استرویید ها استفاده کنند) برفک است که می تواند باعث خشکی واژن، خارش یا سوزش و ترشحات سفید رنگ شود.
شیمی درمانی برای سرطان فرج ممکن است هرگونه درد پوستی ناشی از پرتودرمانی را بدتر کند.
در مردان، داروهای شیمی درمانی ممکن است تعداد اسپرم تولید شده و توانایی حرکت آنه ا را کاهش دهد. این می تواند باعث ناباروری موقت یا دائمی شود (به صفحات ۶۴ تا ۶۵ مراجعه کنید). برخی از داروهای شیمی درمانی می توانند بر اعصاب مورد نیاز برای نعوظ آلت تناسلی تأثیر بگذارند ، اما این معمولا موقتی است.
محافظت از شریک جنسی خود در طول شیمی درمانی و پرتودرمانی
روش ترجیحی پیشگیری از بارداری شما هرچه که باشد، باید از کاندوم هم هنگام انجام هرگونه فعالیت جنسی برای کاهش خطر احتمالی بارداری در شریک جنسی خود استفاده کنید.
پس از شیمی درمانی از کاندوم استفاده کنید زیرا ممکن است داروها در مایعات بدن شما آزاد شوند. برای مقاربت، از کاندوم مردانه یا زنانه استفاده کنید. در صورت استفاده از دست برای دخول، می توان ار دستکش لاتکس استفاده کرد. اگر رابطه ی مقعدی دارید، از کاندوم استفاده کنید. پزشک یا پرستار می تواند اطلاعات بیشتری در مورد مدت زمان استفاده از محافظ به شما ارائه دهد. برای رابطه ی جنسی دهانی، از کاندوم یا سد دندانی (مربع لاتکس) استفاده کنید. در موارد پرتودرمانی داخلی – از تماس جنسی خودداری کنید یا از روش های جلوگیری از بارداری جلوگیری کنید.
هورمون درمانی
هورمون هایی که به طور طبیعی در بدن تولید می شوند می توانند باعث رشد برخی از سرطان ها شوند. هدف از هورمون درمانی (درمان غدد درون ریز یا درمان محرومیت از آندروژن) کاهش میزان هورمون های دریافتی تومور است. این می تواند به کاهش اندازه و کاهش سرعت گسترش سرطان کمک کند. هورمون درمانی می تواند برای کوتاه مدت یا بلند مدت مورد استفاده قرار گیرد.
استروژن به رشد برخی از انواع سرطان پستان کمک می کند. داروهای ضد استروژن (مانند تاموکسیفن، گوسرلین و مهار کننده های آروماتاز) در هورمون درمانی سرطان های حساس به استروژن استفاده می شود. آن ها می توانند به کاهش یا توقف پیشرفت سرطان های جدید پستان کمک کنند. برخی از افراد دچار عوارض جانبی این داروها نمی شوند، در حالی که برخی دیگر علائم مشابه یائسگی را تجربه می کنند، از جمله خشکی یا ترشحات غیر طبیعی واژن، درد در حین مقاربت، گرگرفتگی، افزایش وزن، کاهش میل جنسی و برانگیختگی، تعریق شبانه، مشکلات ادراری و نوسانات خلقی. بعد از هورمون درمانی باید به طور منظم معاینات زنان را انجام دهید زیرا احتمال کمی برای ابتلا به سرطان پوشش داخلی رحم (سرطان آندومتر) وجود دارد.
درمان محرومیت از آندروژن نوعی هورمون درمانی است که تولید تستوسترون را کند می کند. اگر برای سرطان پروستات تحت درمان محرومیت از آندروژن هستید، ممکن است احساس خستگی کنید یا مشکلات نعوظ، کاهش میل جنسی، افزایش وزن، گرگرفتگی، رشد و حساسیت پستان، افسردگی و کاهش تراکم استخوان (پوکی استخوان) داشته باشید.
ایمونوتراپی و تارگت تراپی
سایر درمان های دارویی سرطان شامل ایمونوتراپی و تارگت تراپی است. ایمونوتراپی از موادی استفاده می کند که دفاع طبیعی بدن (سیستم ایمنی) را برای مبارزه با بیماری ها تقویت می کند. تارگت تراپی به ویژگی های خاص سلول های سرطانی حمله می کند تا از رشد و گسترش سرطان جلوگیری کند.
عوارض جانبی این درمان ها بسته به داروی خاصی که استفاده می شود متفاوت است، اما می تواند شامل تورم، افزایش وزن، خستگی، درد و افسردگی باشد، که همه ی آن ها ممکن است بر میل یا توانایی شما برای رابطه ی جنسی تأثیر بگذارد. پزشک شما در مورد نیاز به استفاده از کاندوم در هنگام رابطه ی جنسی پس از انجام این درمان ها توضیح می دهد.
درمان تسکینی
درمان تسکینی با مدیریت علائم سرطان بدون تلاش برای درمان، به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک می کند. بهتر است مراقبت های حمایتی در نظر گرفته شود. بسیاری از مردم تصور می کنند که درمان تسکینی برای افراد در پایان عمر است، اما ممکن است برای افراد در هر مرحله از سرطان پیشرفته مفید باشد. درمان تسکینی علاوه بر کاهش سرعت گسترش سرطان، می تواند درد را تسکین داده و به مدیریت سایر علائم کمک کند. درمان ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، تارگت تراپی یا سایر داروها باشد.
بسیاری از مردم می گویند که رابطه ی جنسی و صمیمیت برای آن ها مهم است حتی وقتی سرطان پیشرفته باشد. مشکلی نیست که با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد تأثیر هرگونه درمان بر زندگی جنسی یا توانایی صمیمیت خود صحبت کنید. اگر شریک جنسی دارید، سعی کنید در طول درمان تسکینی به جای یک “بیمار” و “مراقب” وقت خود را به عنوان یک زن و شوهر با هم بگذرانید. از تیم درمانی خود بپرسید که آیا امکان استفاده از یک تخت دو نفره وجود دارد تا بتوانید شریک جنسی خود را در آغوش بگیرید. صمیمیت می تواند ایجاد راحتی کند و ارتباط را در این مدت حفظ کند. حتی اگر رابطه ی جنسی دیگر ممکن یا مطلوب نباشد، ممکن است از طریق لمس، ماساژ دادن یا دراز کشیدن در کنار یکدیگر از نزدیکی فیزیکی لذت ببرید.
درمان تسکینی یکی از جنبه های مراقبت تسکینی است که در آن گروهی از متخصصان بهداشت و درمان، نیازهای جسمی، احساسی، عملی، معنوی و اجتماعی شما را برآورده می کنند. این تیم همچنین از خانواده ها و مراقبین حمایت می کند.
نکات کلیدی در مورد جنسیت و درمان
درمان های اصلی: • درمان های اصلی سرطان عبارت اند از جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و هورمون درمانی (درمان غدد درون ریز). • پیش بینی اینکه درمان چه تأثیری بر شما می گذارد، دشوار است. تغییرات می توانند موقت، طولانی مدت یا دائمی باشند. • ایجا د طیف وسیعی از احساسات طبیعی است. این موارد می تواند شامل عصبانیت، اضطراب، ترس، احساس گناه، خجالت، شرمندگی، افسردگی و اندوه باشد که همگی بر جنسیت تأثیر می گذارند.
جنسیت و درمان سرطان: • عوارض جانبی درمان سرطان می تواند میل جنسی و برانگیختگی شما را کاهش داده و میل شما را به صمیمیت جنسی کاهش دهد. • برداشتن قسمتی از بدن با عمل جراحی می تواند بر حس خود و تصویر بدن شما تأثیر بگذارد. • پرتودرمانی در ناحیه لگن می تواند عملکرد جنسی و باروری را با آسیب رساندن به عروق خونی و اعصاب نزدیک اندام های جنسی تحت تأثیر قرار دهد. • شیمی درمانی می تواند تأثیر دائمی بر هورمون ها و باروری شما داشته باشد. • عوارض جانبی هورمون درمانی می تواند شامل خستگی، کاهش میل جنسی، افزایش وزن، گرگرفتگی، کاهش تراکم استخوان، حساسیت پستان، افزایش بافت پستان و افسردگی باشد. زنان ممکن است علائم مشابه یائسگی را تجربه کنند. • حتی وقتی سرطان پیشرفته است ، رابطه ی جنسی و صمیمیت می تواند مهم باقی بماند. هر گونه نگرانی خود را با تیم پزشکی خود در میان بگذارید.
از سرگیری فعالیت جنسی پس از درمان
در حالی که برخی از افراد احساس می کنند صمیمیت جنسی آخرین چیزی است که در طول درمان به آنها توجه می شود، برخی دیگر نیاز بیشتری به نزدیکی دارند. ارتباط صمیمی با شریک جنسی می تواند باعث شود تا در هنگام کنار آمدن با تاثیرات سرطان، احساس دوست داشته شدن و حمایت داشته باشید. با این حال، سرطان می تواند رابطه را دچار مشکل کند، به ویژه اگر قبل از تشخیص بیماری مشکلاتی در رابطه یا صمیمیت داشته اید.
رابطه ی جنسی و صمیمیت پس از تشخیص سرطان ممکن است متفاوت باشد، اما این بدان معنا نیست که بهتر یا بدتر خواهد بود. موقعیت های جنسی ترجیحی شما ممکن است به طور موقت کمتر برایتان راحت باشند یا ممکن است در طول زمان تغییر کنند. برای سازگاری با این تغییرات، ممکن است نیاز داشته باشید که در اتاق خواب و خارج از آن راحت تر و مطمئن تر باشید. سعی کنید راه های مختلف را برای احساس لذت جنسی کشف کنید.
سازگاری با تغییرات
چندین روش برای آمادگی در برابر تغییرات جنسی و صمیمیت حین یا بعد از درمان سرطان وجود دارد:
با شریک جنسی خود با صراحت صحبت کنید – هر گونه نگرانی خود را در مورد رابطه ی جنسی یا صمیمیت به اشتراک بگذارید. در مورد این که چه زمانی آمادگی انجام رابطه ی جنسی را دارید، این که چه میزان از رابطه را ترجیح می دهید، اگر شریکتان باید کاری را به نحوی دیگر انجام دهد به او بگویید و در مورد این که چگونه می تواند به شما در احساس لذت کمک کنند با او صحبت کنید.
از شریک جنسی خود بپرسید چه احساسی دارد – ممکن است نگران بیش از حد مشتاق به نظر آمدن یا آسیب رساندن به شما باشد.
آن را به آرامی انجام دهید – ممکن است نوازش یا ماساژ حسی در چند بار اول آسان تر از رابطه ی جنسی دخولی باشد.
برنامه ریزی قبلی – رابطه ی جنسی ممکن است بعد از درمان به دلیل نیاز به استفاده از روان کننده های واژن یا دستگاه های کمک کننده به نعوظ کمتر برنامه ریزی شود. زمانی را انتخاب کنید که درد و خستگی در کمترین حد خود باشد.
شیوه های مختلف جنسی را کاوش کنید – برخی از راه هایی که از رابطه ی جنسی لذت می برید ممکن است بعد از درمان سرطان دشوارتر یا غیر ممکن باشند.
ذهن خود را در مورد راه های احساس لذت جنسی باز نگه دارید – مناطق مختلف تحریک جنسی مانند پستان، گوش یا ران را کشف کنید. خودارضایی متقابل؛ رابطه ی جنسی دهانی؛ روان کننده های شخصی؛ ویبراتور و دیگر اسباب بازی های جنسی؛ تصاویر و داستان های شهوانی؛ و تخیلات جنسی
بر جنبه های دیگر رابطه ی خود تمرکز کنید – بسیاری از روابط به رابطه ی جنسی بستگی ندارند، اما اگر این امر برای شریک جنسی شما مهم است، توجه داشته باشید. وقت خود را صرف انجام کاری کنید که هر دو از آن لذت می برید.
سعی کنید جنسیت خود را به تنهایی با خودتان بررسی کنید – خودارضایی می تواند به شما کمک کند بفهمید چه چیزی تغییر کرده است و چه احساسی خوب است، و سپس می توانید در این مورد با شریک خود صحبت کنید.
از تکنیک های تمدد اعصاب و مدیتیشن استفاده کنید – این ها می توانند به شما کمک کنند در لحظه با شریک جنسی خود بمانید. مرکز درمانی شما ممکن است برنامه ای را اجرا کند که در آن بتوانید چنین تکنیک هایی را بیاموزید یا بتواند شما را به سازمان هایی که این برنامه ها را اجرا می کنند راهنمایی کند.
به دنبال کمک باشید – با پزشک خود مشورت کنید یا از یک پزشک بهداشت جنسی یا درمانگر جنسی برای یافتن راه حل راهنمایی بگیرید.
صبور باشید – بسیاری از مردم متوجه می شوند که همه چیز اغلب با گذشت زمان و تمرین بهبود می یابد.
اگر جوان هستید
حین و بعد از درمان سرطان، جوانان باید به رشد و بلوغ خود ادامه دهند. این بدان معناست که تا آنجا که ممکن است زندگی عادی داشته باشید، که ممکن است شامل رفتن بر سر قرار ملاقات یا داشتن دوست دختر یا دوست پسر باشد. اگر با تغییرات در ظاهر و مسائل مربوط به باروری روبرو هستید، به ویژه اگر تجربه ی زیادی از رابطه ی جنسی نداشته باشید، این فعالیت ها می توانند بیشتر چالش برانگیز باشد.
از چه کلماتی استفاده کنم؟
شما می دانید که باید در مورد آن صحبت کنید، اما سخت است که بدانید چه باید بگویید. حتی اگر این پیشنهادات با شرایط شما مطابقت نداشته باشد، ممکن است برای شما نقطه شروعی باشد.
با شریک جنسی خود:
“من احساس می کنم هیچ وقت برای رابطه ی جنسی انرژی ندارم، اما نگران این هستم که شما در مورد آن چه احساسی دارید. شاید بتوانیم با هم برنامه ای را تدوین کنیم “
“من راهی را به شما نشان خواهم داد که دوست دارم چگونه لمس شوم و این ها نقاطی است که درد دارند “
“من دوباره احساس آمادگی برای رابطه ی جنسی می کنم، اما دوست دارم همه چیز را به آرامی پیش ببرم“
” کارهایی وجود دارند که من می خواهم انجام دهیم تا به ما کمک کنند بیشتر احساس نزدیکی کنیم“
“من واقعاً دلم برای زندگی جنسی مان تنگ شده است. چه زمانی باید در مورد برقراری مجدد رابطه با هم صحبت کنیم؟ “
“این مکان مناسب است، اما یک لمس ملایم تر احساس بهتری خواهد داشت”
با یک شریک جنسی جدید:
“درمان سرطان به طرق مختلف بدن من را تغییر داده است. صحبت درباره ی این تغییرات سخت است، اما من می خواهم که شما درباره ی آن ها بدانید. درمان برای من [استوما/ مشکلات نعوظ/ و غیره] ایجاد کرده است“
“قبل از اینکه رابطه ی ما واقعا جدی بشود، می خواهم به شما اطلاع دهم که چگونه درمان سرطان بر باروری من تأثیر گذاشته است. من از نظر جسمی نمی توانم فرزند داشته باشم، اما مایلم راه های دیگری را برای پدر و مادر شدن در این مسیر کشف کنم “
“من واقعاً از رابطه مان راضی هستم. لازم است بدانید که من چند سال پیش سرطان داشتم، اما می ترسم ترجیح دهید با کسی باشید که سرطان نداشته است. تو در موردش چه فکری می کنی؟“
“من هنوز به رابطه ی جنسی علاقه دارم، اما شاید لازم باشد کمی مبتکر باشیم“
“من از زمان درمان سرطان رابطه ی جنسی نداشته ام و نگران این هستم که اوضاع چگونه پیش خواهد رفت. چه احساسی دارید که کارها را به آرامی انجام می دهید؟ “
ارتباط برقرار کردن با شریک جنسی خود
مشکلات ممکن است به دلیل سوء تفاهم، انتظارات متفاوت و شیوه های مختلف سازگاری با تغییرات ایجاد شود. کلید سازگاری با تغییرات جنسی پس از سرطان، ارتباط است. اگر شریک جنسی دارید، در مورد احساس خود و نگرانی ها و نیازهای خود صحبت کنید. درباره ی روش هایی که می توانید فعالیت های جنسی خود را حین و بعد از درمان سرطان تطبیق دهید، صحبت کنید. حتی اگر قبل از تشخیص بیماری رابطه ی خوبی داشته اید و به راحتی می توانید افکار خود را به اشتراک بگذارید، ممکن است در رابطه ی خود آشکارا در مورد رابطه ی جنسی صحبت نکرده باشید.
موانع رایج در مورد صحبت در مورد رابطه ی جنسی حین و بعد از درمان سرطان عبارت اند از: کمبود زمان یا حفظ حریم خصوصی؛ ترس از طرد شدن؛ ترس از ابتلا به سرطان؛ و منتظر ماندن برای این که طرف مقابل به آن مسئله اشاره کند.
در حالی که وقتی با مسایل مرتبط با سرطان و درمان کنار می آیید، اجتناب از صحبت در مورد رابطه ی جنسی راحت تر به نظر میرسد، اما اغلب می تواند منجر به سرخوردگی و سردرگمی شود، زیرا هیچکدام از نیازهای شما را برآورده نمی کند. برای رویکردهای شروع به صحبت با شریک جنسی خود به جدول روبرو مراجعه کنید. به شریک جنسی خود اطلاع دهید که در چه شرایطی هستید و چگونه می تواند به شما در کنار آمدن با مشکلات کمک کند. این می تواند به تشخیص اینکه رابطه ی شما در حال تغییر است و شما هر دو به زمان برای سازگاری نیاز دارید کمک کند.
همچنین به اختصاص زمان برای صمیمیت کمک می کند. برنامه ریزی کنید که یک وعده ی غذایی منظم با هم داشته باشید یا پیاده روی کنید. سعی کنید بر فعالیت هایی تمرکز کنید که شامل رابطه ی جنسی دخولی نمی شود مانند در آغوش گرفتن، تماس پوستی یا ماساژ.
ارتباط با شریک جنسی جدید
ممکن است نگران شروع رابطه ی جنسی با یک فرد جدید در آینده باشید. تصمیم گیری درباره ی این که چه زمانی به شریک جنسی احتمالی خود در مورد هرگونه تغییر در بدن خود بگویید (مانند برداشتن پستات، بازسازی پستان، نیاز به کمک برای نعوظ یا داشتن استوما) آسان نیست. طبیعی است که نگران واکنش آن ها نسبت به دیدن بدن برهنه ی شما برای اولین بار باشید.
به همین نحو، ممکن است در مورد توضیح هر گونه مشکل باروری احساس نگرانی کنید، به ویژه اگر در جوانی به سرطان مبتلا بوده اید.
وقتی احساس می کنید آماده هستید، وقت بگذارید و به شریک جنسی جدید خود اطلاع دهید که چگونه سرطان بدن شما را تغییر داده است. ممکن است برایتان آسان تر باشد اگر آنچه را که می خواهید بگویید (صفحه ی ۳۴ را ببینید) با فرد دیگری تمرین کنید و در مورد پاسخ به سوالاتی که ممکن است پرسیده شود فکر کنید. با حجم کمی از اطلاعات شروع کنید و در صورت درخواست اطلاعات بیشتری ارائه دهید. ممکن است بخواهید قبل از هرگونه فعالیت جنسی به طرف مقابل نشان دهید که بدن شما چه تغییراتی کرده است تا بتوانید هر دو به احساسی که در شما ایجاد می شود عادت کنید.
نکات کلیدی در مورد جنسیت پس از درمان
رابطه جنسی و صمیمیت پس از درمان: برای بسیاری از افراد، داشتن یک زندگی جنسی کامل پس از سرطان به معنی یافتن راه های جدید برای بخشیدن و دریافت لذت است.
سازگاری با تغییرات • وقتی برای صمیمیت آماده شدید، به آرامی شروع کنید و وقت بگذارید. با شریک جنسی خود در مورد احساساتتان و اینکه چگونه ممکن است شرایط برای شما تغییر کرده باشد صحبت کنید. • ممکن است لازم باشد از قبل برای رابطه ی جنسی برنامه ریزی کنید. انتخاب زمان دقیق و آمادگی می تواند به شما کمک کند تا بهتر با درد، خستگی، مشکلات مربوط به تصویر بدن و سایر مسائل کنار بیایید. • اگر متوجه شدید که حین رابطه ی جنسی حواس شما پرت می شود، سعی کنید تکنیک های ذهن آگاهی و آرامش را بیاموزید تا به شما در حفظ لحظه کمک کند. • از خود تحریکی (خودارضایی) برای کمک به کشف چگونگی تغییر بدن خود و احساسات خوب استفاده کنید. • صحبت با یک مشاور یا درمانگر جنسی یا با فردی که در موقعیت مشابه بوده است می تواند به شما کمک کند راه هایی برای سازگاری با تغییرات جنسی ایجاد کنید. • به خاطر داشته باشید که جذابیت جنسی معمولاً ترکیبی از جذابیت عاطفی و جسمی است.
شروع یک رابطه ی جدید: اگر در حال شروع یک رابطه ی جدید هستید، ممکن است مدتی طول بکشد تا آماده شوید در مورد نحوه ی تغییر سرطان در بدن یا نحوه ی رابطه ی جنسی خود بحث کنید.
غلبه بر چالش های ویژه
بسیاری از مشکلاتی که در این قسمت مورد بحث قرار گرفت در بین افراد مبتلا به سرطان شایع اند، اما بعضی تغییرات فقط در زنان یا فقط در مردان پدیدار می شوند، و برخی دیگر هم ناشی از درمان های خاص هستند. این تغییرات می توانند موقت یا ادامه دار باشند.
بی حالی
احساس خستگی و بی انرژی بودن حین و بعد از درمان سرطان شایع است. این خستگی ممکن است برای چندین هفته یا ماه پس از اتمام درمان ادامه یابد، البته این مسئله در هر فرد متفاوت است. بی حالی می تواند منجر به کاهش علاقه به رابطه ی جنسی و صمیمیت و یا نقش فعال در رابطه شود.
راهکارهای مدیریت بی حالی
ورزش سبک تا متوسط می تواند بی حالی را کاهش دهد. حتی پیاده روی اطراف منزل می تواند کمک کننده باشد. فیزیولوژیست یا فیزیوتراپیست می تواند ورزش مناسب شما را تعیین کند.
برنامه ریزی کنید تا قبل از رابطه ی جنسی استراحت کرده باشید.
از خاطرات و فانتزی ها برای شعله ور کردن علایق خود استفاده کنید
زمانی را برای ابراز محبت به شریک جنسی خود صرف کنید. بغل کردن، بوسیدن، گرفتن دستان یکدیگر راه هایی هستند که در اوقاتی که برای انجام رابطه ی جنسی خسته هستید باعث احساس نزدیکی به شریک جنسی می شوند.
اوقات متفاوتی را در طول روز برای صمیمی شدن امتحان کنید
با یک کاردرمانگر درباره ی روش های مدیریت بی حالی خود صحبت کنید.
غمگینی و افسردگی
افسردگی در میان مبتلایان به سرطان بسیار شایع بوده، اما قابل درمان است. احساس غم در هر مرحله ای از تشخیص و درمان طبیعی است. تغییرات بدنتان می تواند غم انگیز باشد و کنار آمدن با آن زمان بر است. ممکن است شما در خود متوجه اختلال خواب، از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلاً از آن ها لذت می بردید، بی میلی به غذا یا فقدان انرژی شوید. توان و میل شما به رابطه ی جنسی نیز ممکن است کم شده باشد.
راهکار های مدیریت خلق گرفته
اضطراب
احساس اضطراب و ترس یک واکنش طبیعی به تشخیص سرطان و درمان آن است. همچنین ممکن است شما نگران برقرای رابطه ی جنسی بعد از درمان باشید، نگران باشید که این کار آسیب رسان باشد. در نتیجه ممکن است شما علاقه خود را به رابطه ی جنسی از دست بدهید و از آن اجتناب کنید.
اگر در مورد بیماری خود اطلاعات بیشتری کسب کنید و از تیم درمانی خود درباره ی سیر بیماری بپرسید، ممکن است احساس اضطرابتان کمتر شود. به اینکه چگونه در گذشته شرایط تنش زا را مدیریت کردید فکر کنید و این استراتژی ها را با شریک جنسی یا یکی از اعضای خانواده یا دوستان مورد اعتماد خود در میان بگذارید.
راهکار های مدیریت اضطراب
فقدان لذت جنسی
حین و بعد از درمان سرطان، برخی از افراد متوجه می شوند که اگرچه هنوز می توانند رابطه ی جنسی داشته باشند، اما مثل گذشته از آن لذت نمی برند. این ممکن است به دلایل احساسی، مانند نگرانی یا احساس خجالت زدگی یا به دلایل فیزیکی مانند بی حالی، آسیب عصبی یا مقاربت دردناک باشد. با بهبود عوارض جانبی، بسیاری از افراد دوباره از رابطه ی جنسی لذت می برند.
افرادی که قسمتی از بدن خود مانند پستان یا پروستات را برداشته اند، ممکن است نیاز به لمس و تحریک سایر قسمت های بدن داشته باشند تا برای رابطه ی جنسی آماده شوند.
راهکار های افزایش لذت از رابطه ی جنسی
فقدان میل جنسی
تغییر در میل یا علاقه ی جنسی (میل جنسی پایین) در طول درمان سرطان رایج است، هرچند ممکن است این امر برای برخی مسئله ساز نباشد.
دلایل زیادی وجود دارند که توضیح می دهند چرا ممکن است میل جنسی شما تغییر کند، از جمله:
عوارض جانبی درمان مانند احساس خستگی و بیماری
نگرانی بیش از حد در مورد سرطان که مانع فکر کردن به رابطه ی جنسی می شود
ترس از درد هنگام مقاربت
تغییرات هورمونی پس از درمان
از دست دادن اعتماد به نفس و عزت نفس به دلیل آن که درمان ممکن است ظاهر شما را تغییر داده باشد
میل جنسی در اکثر افراد پس از اتمام درمان برمی گردد، اما به خاطر داشته باشید که سطح هورمون ها با افزایش سن نیز تغییر می کند و ممکن است با افزایش سن متوجه کاهش تدریجی میل جنسی شوید. سازگاری با تغییرات میل جنسی می تواند از نظر احساسی و جسمی برای افراد مبتلا به سرطان و شریک جنسی آن ها چالش برانگیز باشد. اگر احساس می کنید به حمایت بیشتر یا راهکار های دیگری جهت کمک به روابط خود در این دوران استرس زا نیاز دارید، با مشاور ، پزشک بهداشت جنسی یا درمانگر جنسی صحبت کنید.
راهکار هایی برای پایین بودن میل جنسی:
اختلالات نعوظ
اختلال در سفت شدن آلت تناسلی یا باقی ماندن سفتی آن حین مقاربت، اختلال نعوظ یا ضعف جنسی نامیده میشود. هرچند که کیفیت نعوظ معمولا با افزایش سن کاهش می یابد، اما نگرانی و اضطراب راجع به سرطان یا آسیب به سیستم عصبی در اثر جراحی یا پرتودرمانی هم میتواند بر نعوظ موثر باشد. گاهی اوقات اختلال نعوظ میتواند بهبود یابد. همچنین محصولات متعددی جهت درمان این اختلال وجود دارد مثلا درمانهای تزریق در آلت، ایمپلنت های آلت، و داروهای مهار کننده ی فسفو دی استراز-5 (مثل ویاگرا) که با نسخه ی پزشک در دسترس است. همچنین محصولات گیاهی، اسپری های بینی و قرص های حاوی تستوسترون هم موجود است اما قبل از استفاده از هر کدام از آنها با تیم درمانی خود مشورت کنید.
راهکارهایی برای مقابله با مشکل نعوظ:
راهکارهای بهبود نعوظ
روشهای درمانی متعددی برای بهبود کیفیت نعوظ وجود دارد. درباره ی جزئیات این روشها از تیم درمانی خود بپرسید.
دستگاه وکیوم آلت تناسلی. دستگاه وکیوم آلت تناسلی یا پمپ آلت تناسلی مردانه با استفاده از قدرت مکش، جریان خون را به آلت تناسلی می کشاند و در نتیجه به نعوظ طبیعی و سفت ماندن آلت کمک می کند.
ایمپلنت. پروتز آلت به وسیله ی جراحی درون آلت تناسلی گذاشته می شود. میله های قابل انعطاف و یا لوله های نازک با قابلیت باد شدن، درون آلت گذاشته می شود و به یک پمپ در کیسه ی بیضه متصل می گردد. زمانی که فرد نیاز به نعوظ دارد، پمپ را روشن کرده یا فشار می دهد.
درمان تزریقی آلت. باید توسط پزشک تجویز شود. تزریق داروهایی که باعث انبساط عروق آلت و افزایش جریان خون در آن و در نتیجه ایجاد نعوظ میشود، به شما آموزش داده می شود. این نعوظ معمولا 30 تا 60 دقیقه باقی می ماند.
عکس:
راهکارهای بهبود نعوظ
روشهای درمانی متعددی برای بهبود کیفیت نعوظ موجود است. درباره ی جزییات بیشتر این روشها، از تیم درمانی خود بپرسید.
دستگاه وکیوم آلت
دستگاه وکیوم آلت تناسلی یا پمپ آلت تناسلی مردانه با استفاده از قدرت مکش، جریان خون را به آلت تناسلی می کشاند و در نتیجه به نعوظ طبیعی و سفت ماندن آلت کمک می کند.
درمان تزریقی آلت
. باید توسط پزشک تجویز شود. تزریق داروهایی که باعث انبساط عروق آلت و افزایش جریان خون در آن و در نتیجه ایجاد نعوظ میشود، به شما آموزش داده می شود. این نعوظ معمولا 30 تا 60 دقیقه باقی می ماند.
ایمپلنت ها
پروتز آلت به وسیله ی جراحی درون آلت تناسلی گذاشته می شود. میله های قابل انعطاف و یا لوله های نازک با قابلیت باد شدن، درون آلت گذاشته می شود و به یک پمپ در کیسه ی بیضه متصل می گردد. زمانی که فرد نیاز به نعوظ دارد، پمپ را روشن کرده یا فشار می دهد.
تغییر در انزال
بعد از جراحی سرطان پروستات، دیگر قادر به تولید مایع منی نخواهید بود. این بدان معناست که ارگاسم خشک را-که تجربه ی کاملا متفاوتی است- تجربه خواهید کرد. بعضی از آقایان می گویند این نوع ارگاسم به اندازه ی ارگاسم همراه با انزال، قوی و طولانی نیست، اما برخی دیگر می گویند که این ارگاسم قوی تر است. گاهی اوقات جراحی باعث می شود مایع منی به جای اینکه رو به جلو و به درون آلت حرکت کند، به عقب و به درون مثانه برود. این وضعیت انزال رو به عقب نامیده می شود. انزال رو به عقب خطرناک یا مضر نیست، اما به این معناست که دیگر قابلیت باروری نخواهید داشت. در برخی افراد، بعد از انجام جراحی پروستات، مقداری ادرار حین انزال به بیرون نشت می کند.(این موضوع خطرناک نیست). اگر راجع به زندگی جنسی خود اضطراب داشته باشید ممکن است با مشکل انزال زودرس مواجه شوید.
راهکارهایی برای سازگاری با تغییرات انزال
مشکل در رسیدن به ارگاسم
اگر کلیتوریس یا بافتهای حساس اطراف واژن برداشته شده باشد، ممکن است در رسیدن به ارگاسم دچار مشکل شوید. برداشتن رحم، دهانه ی رحم، یا تخمدانها می تواند باعث تغییر در چگونگی تجربه ی ارگاسم در خانم ها شود. نگرانی و اضطراب هم می تواند ارگاسم را تحت تاثیر قرار دهد. در ابتدا ممکن است شما یا همسرتان فعالیتهایی را که در ادامه لیست شده است، ” سکس واقعی” محسوب نکنید، اما تجربه ی صمیمیت و رضایت جنسی بدون دخول امکان پذیر است.
راهکارهایی برای رسیدن به ارگاسم
تغییرات واژن
برخی درمانهای سرطان باعث تغییر در واژن می شود که می تواند احساس درد یا ناراحتی حین رابطه ی جنسی ایجاد کند.
کوتاه شدن و باریک شدن واژن
جراحی ممکن است باعث کوتاه شدن واژن شود و پرتودرمانی لگن می تواند واژن را باریک کند. ممکن است به شما پیشنهاد شود که پس از اتمام درمان از دستگاه گشادکننده ی واژن استفاده کنید. این دستگاه یک وسیله ی لوله ای شکل است که از پلاستیک یا سیلیکون ساخته شده. شما باید دستگاه را برای زمانهای کوتاه در واژن قرار دهید تا به تدریج ورودی واژن را گشادتر کند و از چسبیدن دیواره های واژن به یکدیگر جلوگیری کند. اگر هرگونه نگرانی درباره ی استفاده از دستگاههای گشادکننده ی واژن دارید، با تیم درمانی خود درباره ی ارجاع به یک فیزیوتراپیست متخصص در حیطه ی سلامت لگن صحبت کنید.
سفتی ماهیچه های واژن
بعد از درمان سرطان، برخی از خانم ها واژینیسموس پیدا می کنند که به معنی سفت شدن و منقبض شدن ماهیچه های اطراف واژن است. واژینیسموس معمولا در اثر ترس از دردناک بودن رابطه ایجاد می شود و میتواند دخول را مشکل سازد. با تیم درمانی خود درباره ی ارجاع به یک فیزیوتراپیست که بتواند به شما یاد دهد ماهیچه های خود ر هنگام دخول شل کنید، صحبت کنید.
خشکی واژن
کاهش استروژن معمولا باعث خشکی واژن می شود که میتواند دخول را دردناک سازد. همچنین ممکن است شما را برای عفونتهای واژینال مثل عفونت قارچی مستعد کند.
عفونت قارچی(کاندیدا)
عفونت قارچی زمانی ایجاد میشود که قارچ مخمر شکلی که در حالت عادی در واژن وجود دارد، در اثر خشکی واژن دچار رشد غیر عادی شود. این حالت وضعیت باعث خارش، سوزش و ترشحات ناخوشایند می شود و میتواند رابطه ی جنسی را دردناک کند.
کاهش حس واژن
برخی از خانمها بسته به نوع درمانی که دریافت کرده اند، کاهش موقتی یا داِئمی در حس واژن ا تجربه می کنند. این موضوع می تواند رابطه ی جنسی را غیر رضایت بخش و ناخوشایند کند و یا باعث کاهش میل و برانگیختگی جنسی شود.
سلامت واژن
زمانی که درمان باعث ایجاد تغییرات در واژن می شود، خانم ها احتمالا برای جلوگیری از درد و احساس ناراحتی ، به استفاده از مواد مرطوب کننده و روان کننده ی واژن نیاز پیدا می کنند. بعضی از خانمها هم می توانند از کرم های استروژن استفاده کنند. از محصولاتی که حاوی عطر، روغن یا گلیسیرین است اجتناب کنید.
روان کننده های واژن
ژلها یا مایعاتی هستند که حین رابطه ی جنسی در اطراف کلیتوریس یا لب های واژن و داخل ورودی واژن استعمال می شوند. می توانید روان کننده های بر پایه ی آب یا سیلیکون را از سوپرمارکتها یا داروخانه ها خریداری کنید. روان کننده های بر پایه ی سیلیکون ماندگاری بیشتری نسبت به روان کننده های بر پایه ی آب دارند. محصولات بر پایه ی روغن( مثل وازلین) به دلیل اینکه می تواند شانس عفونت داخل واژن را زیاد کند، توصیه نمی گردد.
مرطوب کننده های واژن
این محصولات که غیر هورمونی و بدون نیاز به نسخه در دسترس هستند، به حفظ لغزندگی و اسیدیته ی طبیعی واژن و ولو کمک کننده هستند. معمولا دو تا سه بار در هفته استفاده می شوند.
درمان استروژن داخل واژن
شیاف یا کرم های استروژن به حفظ سطح استروژن واژن و برطرف کردن احساس ناراحتی در واژن کمک کی کنند. البته اگر در حال هورمون درمانی برای سرطان هستید ممکن است برای شما گزینه ی درمانی مناسبی نباشد.
سازگاری با تغییرات واژن
واژن کوتاه/باریک
خشکی واژن
عفونت قارچی واژن
کاهش حس واژن
درد
بعد از جراحی ممکن است تا هفته ها احساس زخم و درد داشته باشید. در صورتی که زخم های جراحی در حال بهبودی باشد و یا اگر جای زخم ها دردناک باشد، ممکن است در لمس یا هم آغوشی احساس ناخوشایندی داشته باشید. درد میتواند علاقه و رضایت شما را در رابطه ی جنسی کاهش دهد و یا حواس شما را از رسیدن به ارگاسم پرت کند، همچنین می تواند به این معنا باشد که وضعیت های بدنی که قبلا حین رابطه ی جنسی برایتان لذت بخش بودند، در حال حاضر راحت نیستند. همچنین ممکن است نگران این باشید که به احساسات همسر خود آسیب بزنید. داروهایی که استفاده می کنید می تواند باعث شود احساس گیجی و خستگی داشته باشید که به نوبه ی خود روی میل جنسی شما اثرگذار خواهد بود.
رابطه ی جنسی دردناک
آسیب پروستات یا پیشابراه در اثر جراحی یا پرتودرمانی میتواند باعث ایجاد ارگاسم دردناک شود. اگر بعد از عمل جراحی جای زخم روی آلت تناسلی داشته باشید ممکن است باعث ایجاد درد یا خونریزی شود، اما این حالت معمولا با گذر زمان بهبود می یابد. پس از پرتودرمانی برای سرطان پروستات یا مقعد، رابطه ی جنسی مقعدی می تواند دردناک باشد.
جراحی لگن، پرتودرمانی یا درمانهایی که روی هورمونها اثر می گذارد ممکن است سایز واژن را کاهش دهد و یا باعث کاهش رطوبت و لغزندگی واژن شود. ترس از درد می تواند باعث انقباض عضلات اطراف واژن شود(واژینیسموس) و به این ترتیب دخول را سخت یا غیر ممکن سازد.
راهکارهایی مدیریت درد:
آسان تر کردن رابطه ی همراه با دخول:
بی اختیاری
اشکال در کنترل جریان ادرار(بی اختیاری ادراری) یا مدفوع(بی اختیاری مدفوع) جزء عوارض جانبی شایع در درمان سرطان پروستات، مثانه، روده، آلت تناسلی یا سیستم تولید مثلی زنانه است. عضلات کف لگن که در کنترل مثانه و روده موثر هستند غالبا روی برانگیختگی و رابطه ی جنسی اثر می گذارند. مشکلات مثانه و روده ممکن است در شما احساس خجالت ایجاد کند و روی رابطه ی جنسی اثر بگذارد، اما راهکارهایی جهت مقابله و مدیریت این علائم وجود دارد. بی اختیاری می تواند موقتی یا دائمی باشد.
راهکارهایی برای مدیریت مشکلات مربوط به مثانه یا روده
چگونه ماهیچه های کف لگن را ورزش دهید
برای اینکه متوجه شوید عضلات کف لگن کدام است، هنگام ادرار کردن سعی کنید برای چند ثانیه جریان ادرار را متوقف کنید، حین انجام این کار شما دارید از ماهیچه های کف لگن استفاده می کنید. بعد از هر انقباض، به آرامی عضلات را شل کنید. ورزش کف لگن باید به دفعات در طول روز انجام شود. روش انجام آن برای زن و مرد یکسان است.
تغییرات ظاهری
نگرانی به خاطر تغییرات ظاهری ایجاد شده در اثر درمان، شایع است. مثلا از دست دادن موهای سر و بدن، کاهش یا افزایش وزن، بثورات پوستی، جراحی و برداشتن قسمتی از بدن و استفاده از پروتز به جای آن، تورم بخشی از بدن(لنف ادم)، داشتن شکاف و جای زخم. برخی از سرطان های سر و گردن ممکن است تغییرات قابل توجهی در نحوه ی صحبت، غذا خوردن یا نفس کشیدن ایجاد کند. این تغییرات به این علت که قابل رویت هستند و بوسیدن، صحبت کردن و غذا خوردن را تحت تاثیر قرار می دهند، می توانند ناراحت کننده باشند. اینکه ظاهر شما چگونه به نظر می رسد می تواند در احساسی که نسبت به خودتان دارید تاثیر گذار باشد. تغییرات ظاهری ممکن است باعث شود احساس کنید جذاب نیستید و یا در اعتماد به نفس جنسی، عزت نفس و تصویر ذهنی از بدنتان تاثیر بگذارد. ممکن است درباره ی واکنشی که دیگران به شما می دهند نگران باشید. برای سازگاری با تغییرات ظاهری ایجاد شده گذر زمان لازم است.
راهکارهایی برای سازگاری با تغییرات ظاهری
برداشتن قسمتی از بدن
اگر درمان سرطان شما شامل برداشتن اندام، پستان یا بخشهایی از اندام تناسلی شود، می تواند باعث احساس غم، فقدان و خشم گردد. برای عادت کردن به تغییر جسمی و تغییر تصویر ذهنی از بدن، نیاز به گذر زمان است. تمامی اینها می تواند بر میل جنسی و اعتماد به نفس جنسی شما تاثیر بگذارد. سعی کنید به خودتان یادآوری کنید که شما به خاطر آن چیزی که هستید دوست داشتنی هستید، و نه به خاطر قسمت خاصی از بدنتان. افرادی که بیضه یا پستان آنها را برداشته اند، می توانند برای داشتن ظاهر بهتر و اعتماد به نفس بیشتر، جایگذاری پروتز را مد نظر قرار دهند. این یک تصمیم شخصی است. پزشک متخصص شما می تواند اطلاعات و جزئیات بیشتری درباره ی گزینه های درمانی و اینکه روش انجام آنها چگونه است به شما بدهد.
راهکارهایی برای سازگاری با برداشتن قسمتی از بدن
سازگاری با استومی(منفذ پیوندی)
بعضی انواع جراحی سرطان روده یا مثانه، استومی ایجاد می کند؛ منفذی روی شکم که اجازه می دهد ادرار یا مدفوع به بیرون بیاید و در یک کیسه ی پلاستیکی جمع شود. معمولا استومی برای مدت کوتاهی مورد نیاز است اما در بعضی موارد دائمی است. داشتن استومی می تواند اعتماد به نفس و تصویر ذهنی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد، هرچند که استومی بیشتر برای خود فرد احساس شرم و ناراحتی ایجاد می کند تا اینکه برای شریک جنسی اینگونه باشد. عادت کردن به مراقبت از استومی باعث میشود احساس اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید. فعالیت جنسی برای افرادی که استومی دارند ممکن است نیاز به کمی برنامه ریزی داشته باشد اما به هر حال همچنان لذت بخش و رضایت بخش خواهد بود.
راهکارهایی برای رابطه ی جنسی در زمانی که استومی دارید
سازگاری با زندگی پس از تومور مغزی
از آنجایی که تومورهای مغزی به صورت مستقیم بر اندام های جنسی اثر ندارد، احتمالا انتظار نخواهید داشت که روابط جنسی شما تحت تاثیر قرار بگیرد. اما در واقع مغز ارگان جنسی مهمی است که مسئول نیاز جنسی، افکار و رفتارهای جنسی است. مناطقی از مغز که به طور شایع تری در عملکرد جنسی دخیل هستند عبارتند از لوب پیشانی، آهیانه، گیجگاهی و غده ی هیپوفیز. اگر این مناطق آسیب ببیند مشکلاتی در زمینه ی رفتار، شخصیت و مهارتهای اجتماعی ایجاد می شود.
تغییرات شایع در روابط جنسی که بعد از تومور مغزی ایجاد می شود شامل موارد زیر است:
یائسگی زودرس
یائسگی زمانی رخ می دهد که تخمدانها دیگر کار نکند و برای یک سال عادت ماهیانه قطع شده باشد. این بدان معناست که دیگر به صورت طبیعی نمی توانید باردار شوید. در اکثر خانم ها یائسگی به طور طبیعی در سن 45 تا 55 سالگی رخ می دهد. اکثر علائم یائسگی به علت کاهش سطح استروژن ایجاد می شود و شامل درد مفاصل، تغییرات خلقی، گر گرفتگی، تعریق شبانه، اشکال در به خواب رفتن، خشکی واژن، کاهش میل جنسی، خشکی و خارش پوست، تکرر ادرار و اختلالات مبهم در شناخت و تفکر می شود.
یائسگی زودرس (یا نارسایی زودرس تخمدان) اصطلاحی است که برای یائسگی در سن زیر چهل سال به کار می رود. زمانی که یائسگی زودرس در اثر درمانهای سرطان ایجاد شده باشد، “یائسگی زودرس القا شده در اثر درمان” نامیده می شود. زمانی که یائسگی به طور ناگهانی ایجاد می شود، به این دلیل که بدن فرصت نداشته به طور تدریجی با کاهش سطح هورمونها سازگار شود، علائم معمولا شدیدتر است. یائسگی زودرس همچنین باعث ضعیف شدن استخوانها می گردد.(که به آن نرمی استخوان یا پوکی استخوان گفته می شود).
از دست دادن عادت ماهیانه و قدرت باروری قبل از زمانی که انتظارش را دارید می تواند روی حس هویت شما اثر گذار باشد و یا باعث شود احساس کنید سن شما بیشتر از سن دوستانتان و یا عدد واقعی آن است. ممکن است احساس کنید زنانگی یا جذابیت کمتری دارید.
بسیاری از درمانهای سرطان می تواند باعث ایجاد علائم یائسگی و یائسگی زودرس شود. این درمانها شامل موارد زیر است:
جراحی هایی که در آن هر دو تخمدان برداشته می شود، هورمون درمانی به منظور کاهش تولید استروژن تخمدانها، شیمی درمانی یا پرتودرمانی که بر توانایی تولید هورمون یا تولید تخمک توسط تخمدانها اثر بگذارد.
راهکارهای سازگاری با علائم یائسگی
مشکلات باروری
بعضی از درمانهای سرطان می تواند نازایی ایجاد کند که ممکن است موقتی یا دائمی باشد. اگر باروری برایتان مهم است، قبل از شروع درمان، درباره ی شانس ناباروری و روش های نگه داری قدرت بارداری ، با پزشکتان صحبت کنید. ممکن است قادر باشند اسپرم یا تخمک شما را فریز کنند تا در آینده استفاده شود.
زمانی که افراد متوجه می شوند که برای همیشه نابارور خواهند بود، معمولا حس فقدان بزرگی را تجربه می کنند. این موضوع که نمی توانید فرزندان خودتان را داشته باشید و یا نمی توانید فرزندان بیشتری داشته باشید ممکن است شما را ویران کند. همچنین ممکن است درباره ی تاثیر این موضوع بر رابطه ی فعلی یا روابط آینده تان نگران باشید. حتی اگر خانواده ی شما کمل باشد و یا قصد بچه دار شدن نداشته باشید، باز هم ممکن است که احساسات شدیدی را تجربه کنید.
در کنار صحبت با همسرتان، صحبت کردن با مشاور، درمانگر مسائل جنسی، پزشک متخصص سرطان، متخصص مجاری ادراری و یا پرستار درمان سرطان ممکن است کمک کننده باشد.
اگر دستگاه تولید مثلی زن آسیب ببیند:
جراحی هایی که قسمتهایی از سیستم تولید مثلی مانند تخمدان، لوله های فالوپ، رحم یا دهانه ی رحم را خارج می کند باعث خواهد شد عادت ماهیانه ی شما متوقف شود و توانایی بچه دار شدن را به طور طبیعی از دست بدهید. بسته به نوع داروهای شیمی درمانی و دوز آنها، ممکن است عادت ماهیانه نا منظم شود اما پس از پایان درمان معمولا به حالت قبلی باز می گردد. در بعضی موارد، عادت ماهیانه برای همیشه قطع می شود و یائسگی ایجاد می شود.
اگر تولید اسپرم آسیب ببیند:
جراحی مثانه، سرطان بیضه یا پروستات می تواند به اعصابی که باعث ایجاد نعوظ می شود آسیب برساند. این موضوع ممکن است موقتی باشد اما برخی آقایان دیگر نعوظ های قوی همانند قبل نخواهند داشت. اگر مشکل ادامه دار است، با پزشک خود درباره ی ذخیره کردن اسپرم مشورت کنید. شیمی درمانی می تواند تولید اسپرم را کاهش دهد یا متوقف سازد و بر توانایی تحرک اسپرم تاثیر بگذارد. این موضوع می تواند ناباروری موقت یا دائم ایجاد کند.
اگر پرتودرمانی در ناحیه ی لگن یا کشاله ی ران دریافت کرده باشید، ممکن است پس از درمان مشکلات موقتی یا دائمی باروری داشته باشید. اگر بیضه ها خارج از محدوده ی پرتودرمانی باشد، معمولا می شود محافظتشان کرد. پرتودرمانی مغز ممکن است به غده ی هیپوفیز که در تولید اسپرم و میل جنسی نقش دارد، آسیب برساند.
راهکارهای مقابله و درمان نازایی
اگر فکر میکنید در آینده بخواهید فرزند داشته باشید، قبل از شروع درمان با متخصص نازایی درباره ی راههای حفظ و نگه داری قدرت باروری صحبت کنید.
احساساتتان درباره ی مشکلات باروری را با همسرتان در میان بگذارید، چرا که او هم ممکن است نگران یا اندوهگین باشد.
از پزشکتان درباره ی اینکه چه احتیاطاتی حین درمان لازم است بپرسید. ممکن است لازم باشد روشهای جلوگیری از بارداری مثل کاندوم های مردانه یا زنانه استفاده کنید تا ریسک آسیب احتمالی به یک جنین در حال رشد و یا آسیب به همسرتان را کاهش دهید.
اگر خودتان یا همسرتان باردار شد، سریعا به متخصص سرطان اطلاع دهید.
انجام آزمایشاتی که مشخص میکند آیا باروری شما تحت تاثیر قرار گرفته یا خیر را مد نظر قرار دهید.
نکات کلیدی درباره ی مسائل چالش زا
راحت و آزادانه صحبت کنید
ارتباط راحت و صریح با همسرتان می تواند به شما کمک کند که از پس هرگونه مشکل جنسی ایجاد شده در اثر درمان سرطان برآیید.
مشکلات احساسی
از دست دادن هر قسمتی از بدن می تواند اعتماد به نفس جنسی شما را تحت تاثیر قرار دهد. برای عادت کردن به تغییرات به خودتان زمان دهید و بررسی کنید که پاسخ جنسی شما چه تغییراتی کرده است. به یاد داشته باشید که شما نه به خاطر قسمتهای خاصی از بدنتان، بلکه به خاطر آنچه که هستید دوست داشتنی هستید. در حین درمان سرطان، کاهش میل جنسی و اشکال در برانگیختگی جنسی بسیار شایع است. چرا که ممکن است احساس کسالت زیاد، خستگی، ضعف یا اضطرابداشته باشید و نتوانید به رابطه ی جنسی فکر کنید؛ و یا اینکه ممکن است درمانها، تعادل هورمونی طبیعی بدنتان را بر هم زده باشد.
مشکلات جسمی
تغییرات جسمی می تواند برخی فعالیت های جنسی معمول شما و یا بعضی از وضعیتهای بدنی هنگام سکس را برایتان ناخوشایند یا دردناک سازد. سعی کنید برای جست و جوی راههای جدید ایجاد لذت جنسی، ذهنی باز و پذیرا داشته باشید. بعضی از درمانهای سرطان می تواند ناباروری موقت یا دائم ایجاد کند. اگر فکر می کنید می خواهید در آینده بچه دار شوید، قبل از شروع درمان بازشکتان صحبت کنید. اگر به این نتیجه رسیدید که تغییرات پس از سرطان در رضایت از زندگی جنسی شما مانع ایجاد کرده است، با پزشک عمومی یا متخصص سرطانتان درباره ی ارجاع به یک درمانگر روابط جنسی صحبت کنید.
درمان طبی برای اختلال عملکرد جنسی
اختلال عملکرد جنسی خانم ها
تحقیقات کمی درباره ی درمان اختلال جنسی خانم ها وجود دارد. گزینه های درمانی موجود برای خانم هایی که از سرطان رهایی یافته اند عموما بر اساس تحقیقاتی است که برای خانم های فاقد بیماری سرطان صورت گرفته است. راهنمای 11 را برای لیست درمانها ببینید.
هورمونهای واژینال می تواند خشکی واژن را کاهش دهد. به وسیله ی حلقه های استروژنی، شیاف یا کرم های استروژن، می توان استروژن را به طور مستقیم در واژن استعمال کرد. سایر هورمونها مثل DHEA یا تستوسترون به صورت کرم موجود است. در صورتی که سرطان مرتبط با استروژن داشته باشید، استفاده از هورمونهای واژنی ممکن است ایمن نباشد.
برای خشکی و درد واژن، درمانهای فاقد هورمون وجود دارد. اسپمیفن(ospemifene) یک داروی خوراکی است که با عملکرد مشابه استروژن درد را کاهش می دهد. افرادی که سرطان وابسته به استروژن داشته اند و درمان شده اند نباید اسپمیفن استفاده کنند. با استفاده از داروهای بی حس کننده اطراف ولو و واژن می توان از درد جلوگیری کرد. مواد روان کننده هم از رابطه ی جنسی دردناک جلوگیری می کند اما ممکن است باعث سوزش آن ناحیه شود. تحقیقات بیشتر برای مرطوب کننده ها، ژل ها و وغن های واژن مورد نیاز است.
راهنمای 11
میل جنسی کم:
خشکی واژن
درد حین رابطه ی جنسی
مشکلات ارگاسم
مشکلات ادراری- تناسلی
شکایتهای ادراری تناسلی،مشکلات مربوط به سلامت خانم هاست که در اثر نازک شدن واژن یا دیواره ی مجاری ادراری ایجاد می شود.
این مشکلات شامل موارد زیر است:
مشکلات ادراری تناسلی جزء علامتهای شایع یائسگی است و ممکن است عملکرد جنسی را تحت تاثیر قرار دهد.
روش های درمانی شامل استعمال استروژن یا تستوسترون در واژن است. به یاد داشته باشید که هورمونهای واژینال می تواند برای افرادی که از سرطانهای وابسته به استروژن رهایی یافته اند، خطرناک باشد. میتوانید جهت کنترل این مشکلات به یک متخصص مراجعه کنید.
اختلال عملکرد جنسی مردان
شایع ترین اختلال جنسی آقایان، اختلال نعوظ است. اختلال نعوظ برای دهه ها موضوع تحقیقات بوده است و درمانهای جراحی و دارویی مناسبی برای آن وجود دارد. اغلب اوقات علل روانی برای اختلال عملکرد جنسی آقایان مطرح است. این موارد می تواند با مشاوره ی فردی، یا زوج درمانی و یا دارو درمان شود. راهنمای 12 را برای سایر درمانهای اختلال عملکرد جنسی آقایان مشاهده کنید.
مهار کننده های فسفو دی استراز-5 داروهایی هستند که نعوظ و ارگاسم را بهبود می بخشند. چهار داروی عمده ی این گروه، سیلدنافیل، تادالافیل، واردنافیل و آوانافیل است. اگر داروی نیترات استفاده می کنید یا نارسایی قلبی قابل توجه دارید از مهارکننده های فسفو دی استراز-5 استفاده نکنید.
گروه خاصی از درمانهای سرطان می تواند سطح تستوسترون تولید شده توسط بیضه ها را کاهش دهد. کمبود تستوسترون می تواند اختلال نعوظ، مشکلات انزال یا اختلال در ارگاسم ایجاد کند. مصرف تستوسترون می تواند این مشکلات را بر طرف سازد.
داروهایی که تحت عنوان ضد افسردگی شناخته می شوند معمولا اختلال عملکرد جنسی ایجاد می کنند. این داروها به طور معمول، رسیدن به ارگاسم را مشکل می سازند. از طرف دیگر، گروهی از ضد افسردگی ها که SSRI نامیده می شوند می توانند از انزال زودرس جلوگیری کنند. کلومیپیرامین یک داروی ضد افسردگی دیگر است که انزال را به تاخیر می اندازد. ایمیپیرامین ضد افسردگی دیگری است که برای درمان بی اختیاری ادرار استفاده می شود و ممکن است در جلوگیری از نشت ادرار هنگام رابطه ی جنسی کمک کننده باشد.
راهنمای 12
درمان اختلال عملکرد جنسی آقایان
میل جنسی کم
اختلال نعوظ
مشکلات انزال
اشکالات ارگاسم
نگرانی های شریک زندگی
دیدن اینکه کسی که دوستش دارید قرار است درمان سرطان بگیرد میتواند سخت باشد. سعی کنید مراقب خودتان باشید. کمی به خود فرصت دهید و نگرانی ها و ناراحتی هایتان را با یک فرد بی طرف مثل مشاور یا پزشک در میان بگذارید. اگر شما مراقب اصلی همسرتان هستید، تعویض مداوم نقش از یک مراقب به کسی که عاشق همسرش است می تواند مشکل باشد. احتمالا در می یابید که عوض کردن شرایط و محیط (مثلا یکی دو شب دور بودن) می تواند به آرام شدن هر دو نفر کمک کند و تمرکز بر مسائلی غیر از سرطان را ممکن سازد.
نگرانی درباره ی سرطان و تحت تاثیر قرار گرفتن زندگیتان می تواند با میل جنسی شما تداخل کند، در حالی که ممکن است همسرتان مشتاق ارتباط جسمی باشد. از طرف دیگر ممکن است همسرتان علاقه به رابطه ی جنسی را از دست داده باشد و حتی صحبت کردن درباره ی این موضوع به شما احسس ناراحتی و گناه القا کند چرا که میترسید به طرف مقابل فشار وارد کرده باشید و یا همسر غیر حمایتگری به نظر برسید. با گذر زمان، احتمالا هر دوی شما به رابطه ی بدون سکس و نزدیکی عادت می کنید و آن را نوعی “زندگی نرمال جدید” در نظر می گیرید.
راهکارهای برقراری ارتباط
آزادانه و راحت گفت و گو کنید؛ این موضوع بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. این کار به کاهش نا امیدی ناشی از عدم درک یکدیگر کمک می کند. اگر شما و همسرتان هیچ گاه قبلا درباره ی رابطه ی جنسی صحبت نمی کردید و گفت و گو درباره ی نیازهای جنسی دو طرف، بدون اینکه حالت تدافعی پیدا کنید امکان پذیر نیست، کمک گرفتن از افراد مناسب را مد نظر قرار دهید. یک مشاور، درمانگر روابط جنسی، یا روان شناس می تواند راههایی برای صحبت درباره ی این موضوعات را پیشنهاد دهد. آنها می توانند به شما یاد بدهند که درباره ی نگرانی های جنسی خود صحبت کنید و چگونگی رفع نیازهای در رابطه را یاد بگیرید.
راههای دیگر صمیمیت را امتحان کنید
اگر شریک زندگی شما برای رابطه ی جنسی آماده نیست، لمس کردن، در آغوش گرفتن و ماساژ دادن می تواند به احساس نزدیکی به همسرتان کمک کند و نشان دهد که او را دوست دارید و او برای شما جذاب است. ارتباط جسمی بدون اینکه به سکس ختم شود می تواند همچنان برایتان خوشایند باشد و فشار را از هر دوی شما بردارد. نوازش جای زخم ها می تواند به همسرتان نشان دهد که شما تغییرات بدنی او را پذیرفته اید. اگر تغییرات ایجاد شده برای شما سخت است، سعی کنید محتاطانه با همسرتان و یا با یک مشاور صحبت کنید.
احساسات خود را بپذیرید
ممکن است مجبور شده باشید با این احتمال که همسرتان ممکن است بمیرد رو به رو شوید. زمانی که او بهبود می یابد، احتمالا انتظار دارید آسوده خاطر شوید اما ممکن است به جای آن، احساس خالی بودن از انرژِی و احساسات را تجربه کنید. بپذیرید که شما و همسرتان یک تجربه ی سخت و پرچالش را از سر گذرانده اید و به خودتان فرصت دهید تا با آن تطابق پیدا کنید.
مراقب خودتان باشید
تجربه ی سرطان، اغلب، رابطه را به چالش می کشد. برای مراقبت از خود وقت بگذارید. هرچند که شما سرطان نداشته اید، اما تحت تاثیر قرار گرفته اید. سعی کنید آزادانه درباره ی تغییراتی که در رابطه رخ داده و اینکه چگونه می توانید دوباره زندگیتان را با این تغییرات سازگار کنید، با یکدیگر صحبت کنید.
نگرانی های شریک زندگی درباره ی ایمن ماندن
مطمئن باشید که امکان ندارد همسرتان از طریق روابط نزدیک مثل بوسیدن یا رابطه ی جنسی، سرطان را انتقال دهد. رابطه ی جنسی نه باعث پخش شدن سرطان و نه باعث بازگشت مجدد آن می شود. داروهای شیمی درمانی ممکن است تا چند روز در مایعات بدن همسرتان بماند. اگر بعد از درمان، رابطه ی جنسی دارید، استفاده از کاندوم یا سایر روشهای ایجاد مانع می تواند شما را از هرگونه خطر احتمالی محافظت کند. تیم درمانی می تواند جزئیات بیشتری درباره ی اینکه تا چه زمانی به محافظت احتیاج دارید به شما ارائه دهد.
برخی داروهای شیمی درمانی می تواند به مایعات بدن مثل بزاق وارد شود. درباره ی اینکه آیا باید از بوسیدن یکدیگر اجتناب کنید و تا چه زمانی نیاز است این کار را انجام دهید از تیم درمانی بپرسید.
رابطه ی جنسی پس از پرتودرمانی معمولا ایمن خواهد بود. اگر همسر شما تحت پرتو درمانی از خارج بدن قرار بگیرد، پس از بازگشت به خانه تشعشعات رادیواکتیو نخواهد داشت. اگر همسرتان تحت پرتودرمانی داخلی قرار بگیرد ممکن است لازم باشد برخی اقدامات احتیاطی مثل اجتناب از تماس جنسی یا استفاده از کاندوم یا سایر روشهای ایجاد مانع را برای مدت زمانی مشخص انجام دهید. تیم درمانی می تواند در این باره به شما مشاوره دهد.
اگر همسرتان برای درمان سرطان مثانه ایمونوتراپی دریافت میکند، از تیم درمانی خود بپرسید که چه اقدامات احتیاطی را باید انجام دهید. احتمالا باید 48 ساعت بعد از هربار درمان از رابطه ی جنسی اجتناب کنید و سپس در بقیه ی چرخه ی درمان و شش هفته پس از درمان نهایی از کاندوم یا سایر روشهای مانع استفاده کنید. اگر اطلاعات بیشتری نیاز دارید با تیم درمانی صحبت کنید.
جست و جوی کمک
تشخیص سرطان می تواند همه ی جوانب زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد. احتمالا طیف متفاوتی از احساسات را تجربه خواهید کرد. ترس، غم، اظطراب، خشم و نا امیدی، همگی واکنش های شایعی هستند. سرطان معمولا می تواند باعث ایجاد مشکلات کاری و مالی هم بشود.
منابع کمکی متعددی برای حمایت از شما وجود دارد. خانواده و تیم مراقبتی، شما را در مراحل مختلف تجربه ی سرطان راهنمایی خواهند کرد. برای مثال:
دسترسی به این سرویسها بر اساس محل زندگی شما می تواند متفاوت باشد. بعضی از این خدمات رایگان است اما برخی دیگر هزینه دارد.
بررسی و ارجاع برای درمان اختلال عملکرد جنسی
تیم درمانی شما درباره ی عملکرد جنسیتان از شما خواهند پرسید. از اینکه هر گونه مشکل یا ناراحتی را با آنها در میان بگذارید خجالت نکشید. اگر جوان هستید، پزشک شما درباره ی باروری و پیشگیری از بارداری نیز با شما صحبت خواهد کرد. پزشک شما ممکن است از شما بخواهد که یک پرسشنامه را پر کنید. پرسشنامه ها نوع و شدت اختلال عملکرد جنسی را به دقت مورد بررسی قرار می دهد. پزشک شما علت اختلال جنسی ایجاد شده را شناسایی خواهد کرد تا بتوان آن را درمان نمود. برای دادن اطلاعات به روز درباره ی وضعیت سلامتی تان و داروهایی که مصرف می کنید آماده باشید. اگر بیضه هایتان در اثر درمان سرطان آسیب دیده باشد احتمالا باید تستهای خونی برای سطح تستوسترون انجام دهید.
بر اساس بررسی های انجام شده ممکن است به پزشکان دیگری ارجاع داده شوید.